Trầm cảm sau sinh là một căn bệnh tâm lý đang ngày càng phổ biến, ảnh hưởng đến 15-20% phụ nữ sau khi sinh con. Căn bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của người mẹ mà còn tác động tiêu cực đến sự phát triển của trẻ sơ sinh và hạnh phúc gia đình.
Bạn đang đọc: Trầm cảm sau sinh là gì? Cách nhận biết sớm
Cùng Unity Fitness tìm hiểu trầm cảm sau sinh là gì? Cách nhận biết sớm để có phương pháp điều trị phù hợp.
Contents
1. Trầm cảm sau sinh là gì?
Trầm cảm sau sinh là tình trạng rối loạn tâm trạng nghiêm trọng xảy ra ở phụ nữ sau khi sinh con. Căn bệnh này có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào trong vòng 6 tháng đầu sau sinh, thậm chí kéo dài đến 1 năm hoặc hơn.
Trầm cảm sau sinh là một căn bệnh tâm lý đang ngày càng phổ biến, ảnh hưởng đến 10 đến 15% phụ nữ sau khi sinh con.
Căn bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của người mẹ mà còn tác động tiêu cực đến sự phát triển của trẻ sơ sinh và hạnh phúc gia đình.
Mặc dù mỗi phụ nữ đều có nguy cơ mắc bệnh trầm cảm sau sinh, nhưng một số nhóm phụ nữ có nguy cơ cao hơn:
Baby blues
Đây là tình trạng thay đổi tâm trạng thường gặp ở phụ nữ sau sinh, với các biểu hiện như thay đổi trạng thái nhanh chóng, kích thích, lo lắng, giảm tập trung, mất ngủ, dễ khóc.
Baby blues thường xuất hiện trong vài ngày đầu sau sinh và tự khỏi trong vòng 2 tuần.
Tuy nhiên, nếu các triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, có thể là dấu hiệu của trầm cảm sau sinh.
Tiền sử trầm cảm
Phụ nữ có tiền sử trầm cảm, đặc biệt là trầm cảm sau sinh trước đây, có nguy cơ cao mắc bệnh trở lại sau khi sinh con tiếp theo.
Tiền sử gia đình
Nguy cơ mắc bệnh trầm cảm sau sinh cao hơn nếu có thành viên gia đình bị trầm cảm, rối loạn lo âu hoặc các bệnh tâm lý khác.
Yếu tố căng thẳng
Những yếu tố căng thẳng đáng kể về cuộc sống như xung đột hôn nhân, các sự kiện căng thẳng trong năm qua, khó khăn tài chính, làm cha/mẹ đơn thân, bạn tình bị trầm cảm có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Thiếu hỗ trợ
Thiếu sự hỗ trợ từ đối tác hoặc thành viên gia đình trong việc chăm sóc trẻ em và giải quyết các vấn đề gia đình có thể khiến phụ nữ dễ bị tổn thương hơn.
Thay đổi tâm trạng liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt
Phụ nữ có tiền sử thay đổi tâm trạng liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt hoặc sử dụng thuốc ngừa thai đường uống có thể có nguy cơ cao mắc bệnh trầm cảm sau sinh.
Kết quả xấu của sản khoa
Trải nghiệm những biến cố như sẩy thai, sinh non, trẻ sơ sinh nhập viện chăm sóc trong đơn vị hồi sức tích cực, trẻ sơ sinh bị dị tật bẩm sinh có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm sau sinh.
Tình trạng yêu ghét hai chiều
Phụ nữ có cảm xúc yêu ghét hai chiều về thai kỳ hiện tại (ví dụ, do thai kỳ không được dự định hoặc đã nghĩ đến chuyện phá thai) có thể có nguy cơ cao mắc bệnh trầm cảm sau sinh.
Vấn đề với việc cho con bú
Khó khăn trong việc cho con bú có thể dẫn đến căng thẳng và lo lắng, góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Nguyên nhân chính xác của trầm cảm sau sinh vẫn chưa được biết rõ. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy một số yếu tố có thể góp phần gây bệnh, bao gồm:
- Tiền sử trầm cảm: Đây là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất.
- Thay đổi nội tiết tố: Sau khi sinh, nồng độ estrogen và progesterone trong cơ thể phụ nữ giảm mạnh, có thể ảnh hưởng đến tâm trạng.
- Thiếu ngủ: Chăm sóc trẻ sơ sinh thường xuyên khiến phụ nữ thiếu ngủ, dẫn đến mệt mỏi, cáu kỉnh và dễ bị tổn thương.
- Yếu tố di truyền: Một số nghiên cứu cho thấy gen có thể đóng vai trò trong việc phát triển bệnh trầm cảm sau sinh.
Phân biệt hội chứng baby blues và trầm cảm sau sinh
- Hội chứng baby blues: Thường xuất hiện trong vài ngày đầu sau sinh và tự khỏi trong vòng 2 tuần. Các triệu chứng tương đối nhẹ và không ảnh hưởng đến khả năng sinh hoạt hàng ngày.
- Trầm cảm sau sinh: Kéo dài hơn 2 tuần và ảnh hưởng đáng kể đến khả năng sinh hoạt hàng ngày. Các triệu chứng trầm cảm sau sinh có thể bao gồm buồn bã, chán nản, mất hứng thú, lo lắng, cáu kỉnh, mất ngủ, thay đổi thói quen ăn uống, có ý nghĩ tự tử,…
Nếu bạn đang gặp phải một số dấu hiệu của trầm cảm sau sinh, hãy đến gặp bác sĩ tâm thần để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
>> Xem thêm: Dấu hiệu trầm cảm là gì? Cách khắc phục
2. Dấu hiệu nhận biết sớm trầm cảm sau sinh
- Cảm xúc tiêu cực: Buồn bã, chán nản, khóc lóc thường xuyên, cảm giác vô vọng, tuyệt vọng,…
- Thay đổi suy nghĩ: Suy nghĩ tiêu cực về bản thân, về con cái, về cuộc sống, có ý tưởng tự tử,…
- Rối loạn hành vi: Mệt mỏi, thiếu năng lượng, thay đổi thói quen ăn uống, rối loạn giấc ngủ, khó tập trung, tránh giao tiếp xã hội,…
- Triệu chứng thể chất: Đau nhức, rối loạn tiêu hóa, mất cảm giác ngon miệng, tăng cân, mất ngủ,…
- Mất hứng thú với việc chăm sóc con cái.
- Cảm giác lo lắng, sợ hãi, bất an.
- Dễ cáu kỉnh, bực bội, hay nổi nóng.
- Mất khả năng tập trung, hay quên.
- Có ý nghĩ làm hại bản thân hoặc con cái.
- Cảm giác vô dụng hoặc tội lỗi: Người mẹ cảm thấy mình không đủ khả năng chăm sóc con, tự trách bản thân và cảm thấy vô dụng.
- Khó tập trung và quyết định: Giảm khả năng tập trung, khó ghi nhớ và đưa ra quyết định.
- Suy nghĩ về cái chết hoặc tự tử: Trong trường hợp nghiêm trọng, người mẹ có thể có suy nghĩ về cái chết hoặc hành vi tự tử.
- Không gắn kết với em bé: Khó cảm nhận tình yêu thương và sự gắn kết với em bé, cảm thấy xa lánh hoặc không quan tâm đến con.
Nếu bạn đang gặp phải một số dấu hiệu trầm cảm sau sinh trên, hãy đến gặp bác sĩ tâm thần để được chẩn đoán và điều trị kịp thời trầm cảm sau sinh.
>> Đọc thêm: 27 cách giảm stress hiệu quả nhất
3. Điều trị trầm cảm sau sinh
Việc điều trị trầm cảm sau sinh cần có sự kết hợp giữa nhiều phương pháp:
Liệu pháp tâm lý giúp bạn thay đổi những suy nghĩ và hành vi tiêu cực, phát triển các kỹ năng đối phó với stress và cải thiện tâm trạng.
Thuốc chống trầm cảm giúp cải thiện các triệu chứng như buồn bã, lo âu, mất ngủ,…
Việc chia sẻ với những người thân yêu có thể giúp bạn cảm thấy bớt cô đơn và nhận được sự hỗ trợ tinh thần cần thiết.
Thay đổi lối sống như ăn uống đầy đủ, tập thể dục, tập yoga thường xuyên, ngủ đủ giấc, tránh xa các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá,…
Hãy nhớ rằng, bạn không đơn độc và hoàn toàn có thể vượt qua căn bệnh trầm cảm sau sinh này với sự hỗ trợ phù hợp.
Hãy chung tay đẩy lùi căn bệnh trầm cảm sau sinh để xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh, hạnh phúc.
